भारत आणि पाकिस्तान यांच्यातील तणाव शिगेला पोहोचला आहे. पाकिस्तानने काल जम्मू-काश्मीर, पंजाब, राजस्थान आणि गुजरात सीमेवरून भारतावर हवाई आणि तोफगोळ्यांद्वारे हल्ल्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला. मात्र, भारताने या हल्ल्याला केवळ यशस्वीरित्या प्रत्युत्तर दिले नाही, तर पाकिस्तानवर सामरिक आणि पायाभूत पातळीवर बहुपरिमिती दबाव आणण्यास सुरुवात केली आहे.

हवाई क्षेत्रात भारताचे वर्चस्व

कालच्या घटनेत, पाकिस्तानने भारताच्या हद्दीत क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोन पाठवण्याचा प्रयत्न केला. भारतीय हवाई संरक्षण प्रणालीने हे सर्व हल्ले अचूक ओळखून वेळेत निष्प्रभ केले. अनेक क्षेपणास्त्र हवेतच निष्क्रिय करण्यात आली. याच वेळी भारतानेही लाहोर, कराची, सियालकोट, बहावलपूर, इस्लामाबाद, कोटली आणि पेशावर या प्रमुख पाकिस्तानी शहरांवर हवाई स्ट्राईक केले. लष्करी गुप्तचर विभागाच्या माहितीनुसार, या ठिकाणी दहशतवादी तळ, शस्त्रसाठा आणि कमांड सेंटर होते.

ड्रोन, मिसाईल्स आणि सर्जिकल स्ट्राईकसदृश हल्ल्यांमधून भारताने आपली रणनीतिक ताकद दाखवून दिली आहे. पाकिस्तानच्या संरक्षण यंत्रणांमध्ये त्यामुळे मोठी खळबळ उडाली आहे.

#WATCH | Jammu and Kashmir | A gate at the Baglihar Hydroelectric Power Project Dam built on the Chenab River in Ramban has been opened.

(Visuals from the spot shot around 8:15 am) pic.twitter.com/wDsQQqnOzf

— ANI (@ANI) May 9, 2025

पाणी हेही बनले सामरिक अस्त्र

सैन्य कारवायांबरोबरच भारताने पाकिस्तानविरोधात जलप्रवाहाच्या माध्यमातूनही दबाव आणण्याची रणनीती आखली आहे. पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारताने सिंधू जल कराराची अंमलबजावणी तात्पुरती थांबवली होती. या पार्श्वभूमीवर 9 मे रोजी भारत सरकारने जम्मू-काश्मीरमधील चिनाब नदीवरील सलाल आणि बगलिहार धरणांचे दरवाजे उघडण्याचा निर्णय घेतला.

जम्मू-काश्मीरमध्ये सुरू असलेल्या मुसळधार पावसामुळे दोन्ही धरणांमध्ये जलसाठा प्रचंड वाढला होता. पाण्याचे व्यवस्थापन आणि सुरक्षितता यासाठी हे दरवाजे उघडण्यात आले असल्याचे सांगण्यात येत असले तरी, या पाण्याचा प्रवाह थेट पाकिस्तानच्या दिशेने जात असल्यामुळे तिथे पूरपरिस्थिती उद्भवण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे.

पाकिस्तानसमोरील संकटे अधिक गंभीर

आर्थिक अडचणींमध्ये असलेल्या पाकिस्तानसमोर आता नैसर्गिक आणि सामरिक दोन्ही स्तरांवर आव्हाने उभी राहिली आहेत. सिंध प्रांतातील काही भागांत पाण्याच्या पातळीमध्ये अचानक वाढ होण्याची नोंद झाली आहे. जर हा प्रवाह असाच चालू राहिला, तर सिंध आणि पंजाब प्रांतात पूरसदृश परिस्थिती निर्माण होऊ शकते, ज्याचा फटका शेती, पाणीपुरवठा, आणि नागरिकांच्या जीवनावर होणार आहे.

दुसरीकडे, भारताच्या या बहुआयामी प्रतिसादामुळे पाकिस्तानच्या आंतरराष्ट्रीय व्यासपीठावरील विश्वासार्हतेवरही प्रश्न निर्माण होत आहेत. भारताने हल्ल्याला प्रत्युत्तर देताना फक्त युद्धभूमीतच नव्हे तर पर्यावरणीय व जल व्यवस्थापनासारख्या क्षेत्रातही आपली कूटनीती प्रभावीपणे वापरली आहे.

भारताने पाकिस्तानला केवळ प्रतिहल्ला दिला नाही, तर सर्व पातळ्यांवरून सामरिक दबाव टाकण्याचे धोरण अवलंबले आहे. हवेतून होणारे आक्रमण, भूपृष्ठावरून दिले जाणारे प्रत्युत्तर, आणि जलस्त्रोतांवर नियंत्रण – या सगळ्या गोष्टी भारताच्या एकत्रित युद्धनीतीचा भाग आहेत, ज्यामुळे पाकिस्तानला मोठा फटका बसण्याची शक्यता आहे.