1 जानेवारी 1848 रोजी पुण्यातील भिडे वाड्यात सावित्रीबाई आणि ज्योतिराव फुले यांनी मुलींसाठी पहिली शाळा सुरू केली. भारतीय शिक्षण क्षेत्रात स्त्री शिक्षणाच्या प्रवासाची ही सुरुवात होती.

सामाजिक प्रतिकूलतेवर मात

त्या काळात मुलींना शिक्षण देण्याचा विचारसुद्धा समाजाला मान्य नव्हता. सावित्रीबाई आणि ज्योतिराव यांना जातीय आणि लैंगिक भेदभावाला तोंड द्यावे लागले. मात्र त्यांनी शिक्षणाच्या माध्यमातून समाजात बदल घडवण्याचा निर्धार केला.

भिडे वाड्यातील शाळा

पुण्यातील भिडे वाडा हा क्रांतिकारी परिवर्तनाचा साक्षीदार ठरला. शाळेत सुरुवातीला फक्त 8-10 मुली येत होत्या. सावित्रीबाई यांनी शिक्षिकेची जबाबदारी घेतली आणि मुलींना साक्षरतेसोबत आत्मनिर्भरतेचे धडे दिले.

सावित्रीबाई फुले: प्रेरणादायी व्यक्तिमत्व

सावित्रीबाई फुले भारतीय शिक्षणातील पहिल्या शिक्षिका म्हणून ओळखल्या जातात. त्यांच्या शिक्षण चळवळीमुळे हजारो कुटुंबांत शिक्षणाची ज्योत पेटली आणि मुलींच्या शिक्षणासाठी नवा मार्ग तयार झाला.

सामाजिक परिवर्तनाची सुरुवात

भिडे वाड्यात सुरू झालेली शाळा ही फक्त शाळा नसून, ती भारतीय समाजाच्या विचारसरणीत झालेला बदल होता. महिलांना शिक्षण देण्याच्या या निर्णयाने पुढील काळात समाज सुधारणा चळवळींना गती दिली.

आजचा वारसा

आज सावित्रीबाई आणि ज्योतिराव फुले यांचा वारसा अनेक शाळा आणि महिला शिक्षण संस्थांमध्ये जिवंत आहे. त्यांची शिकवण आणि संघर्ष भारतीय शिक्षण क्षेत्रासाठी प्रेरणादायी ठरते.

1848 मध्ये भिडे वाड्यात सुरू झालेली ही चळवळ आजही स्त्री शिक्षणासाठी मार्गदर्शक ठरत आहे. महिलांच्या शिक्षण क्रांतीची सुरुवात करणारी ही शाळा भारताच्या सामाजिक परिवर्तनाचा आधारस्तंभ आहे.