माश्या झोपतात की नाही, हे विज्ञानाने खूप काळापासून अभ्यासले आहे. बहुतेक माश्यांना आपल्यासारखी झोप नसली तरी त्यांच्याकडे आराम करण्याचे एक विशिष्ट स्वरूप असते. माश्यांना आपल्याप्रमाणे झोप येत नाही कारण त्यांचे डोळे नेहमी उघडेच असतात—पापण्या नसतात—परंतु ते त्यांच्या मेंदूचा काही भाग विश्रांतीसाठी बंद करू शकतात. माश्या झोपताना कमी सक्रिय होतात, त्यांचा हालचाल कमी होते आणि त्यांना कमी प्रतिक्रिया येतात.

माशांच्या झोपेचे निरीक्षण कसे केले जाते?

शास्त्रज्ञांनी काही विशिष्ट माश्यांवर प्रयोग करून त्यांच्या झोपेच्या प्रक्रियेबद्दल संशोधन केले आहे. झेब्रा फिश या माशांवर केलेल्या प्रयोगांमध्ये असं आढळलं आहे की अंधाराच्या वेळी त्यांची झोपेची सायकल वाढते. तसंच, काही शास्त्रज्ञांनी त्यांच्या झोपेच्या वेळी मस्तिष्काच्या कामकाजाची नोंद केली, ज्यातून असं लक्षात आलं की माश्यांचं मेंदू काही विश्रांती घेतं.

 

माश्यांवर केलेले काही प्रयोग आणि चकित करणारी माहिती:

1. माश्यांच्या झोपेचे स्वरूप: झेब्रा फिश आणि गोल्डफिशसारख्या प्रजातींमध्ये शास्त्रज्ञांनी असं आढळलं आहे की, झोपताना माश्या एकाच ठिकाणी थांबून राहतात, त्यांची हालचाल कमी होते, आणि काही वेळा ते पाण्याच्या तळाशी विश्रांती घेतात. यावेळी ते त्यांच्या शरीराची उर्जा पुन्हा मिळवतात.

 

2. झोपेवर प्रकाशाचा परिणाम: माश्यांवर केलेल्या प्रयोगांमध्ये असं दिसलं आहे की त्यांची झोप प्रकाशाच्या बदलांवर अवलंबून असते. दिवसा कमी झोप घेतात आणि अंधारात त्यांची विश्रांती अधिक असते.

 

3. चकित करणारी शोध: 2020 च्या संशोधनात शास्त्रज्ञांना असं आढळलं की झेब्रा फिशमध्ये देखील सखोल झोपेचे दोन मुख्य प्रकार असतात—स्लो वेव्ह स्लीप (ज्यावेळी मेंदूची हालचाल कमी होते) आणि रॅपिड आय मूव्हमेंट स्लीप (ज्यात स्वप्नांसारखी स्थिती आढळते). हा शोध माश्यांच्याही झोपेत स्वप्न पडू शकतात का यावर विचार करण्यास प्रवृत्त करतो.

 

माश्यांच्या झोपेच्या अभ्यासातून शास्त्रज्ञांना त्यांच्या मेंदूची कार्यक्षमता, आरामाच्या वेळी घेतली जाणारी उर्जा, आणि झोपेचा जीवशास्त्रीय फायदा समजून घेण्यात मदत झाली आहे.

 

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला तुमची प्रतिक्रया द्या..अशा प्रकारे तुम्हाला कोणत्या प्रकारची माहिती जाणून घ्यायला आवडेल खाली कॉमेंट्स करून सांगा…

जागृत महाराष्ट्र न्यूज संपादक अमोल भालेराव,मुंबई